گروه وکلای دادجویان

نفقه زن چیست؟ در این مقاله می خواهیم پیرامون تمامی مطالب مربوط به نفقه به بحث و بررسی بپردازیم. با ما همراه باشید. ازدواج جدا از این که یک اتفاق احساسی و عاطفی می باشد، دارای یک بعد حقوقی نیز است. در واقع می توان گفت ازدواج یک قرارداد است که به موجب آن طرفین قرارداد باید کلیه تعهداتی را که به امضا رسانده اند، عمل کنند. در بسیاری از موارد این تعهدات و تکالیف می بایست در دو کفه ترازو برابری کنند تا عدالت حقوقی ازدواج رعایت گردد. یکی از تکالیفی که جزو حقوق زن محسوب می شود و در ازدواج دائم به گردن مرد می باشد نفقه زن است. در قدیم به نفقه، خرجی می گفتند. اما نفقه در قانون دارای ماده و تبصره هایی می باشد که لازم است به آن رسیدگی شود. در این مقاله با گروه وکیل دادجویان همراه باشید تا اطلاعات کافی در مورد نفقه را بدست آوریم.

نفقه چیست؟

بر طبق ماده 1107 قانون مدنی “نفقه یعنی تمامی نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از جمله تهیه مسکن، پوشاک، خوراک، وسایل منزل، هزینه های بهداشتی و درمانی و خدمتکار در صورتی که در گذشته عادت به استفاده از خدمتکار داشته باشد و یا به واسطه بیماری و یا نقصی نیاز به خدمتکار داشته باشد.”

در صورتی که عقد دائم میان زن و شوهر صورت پذیرد نفقه بر عهده مرد می باشد. اما در صورتی که عقد به صورت موقت باشد نفقه زمانی پرداخته می شود که ضمن عقد ذکر شده باشد. از سویی دیگر زن نیز زمانی مستحق دریافت نفقه می باشد که وظایف زناشویی خود را ادا کند و به تعبیری ناشزه نباشد.

قانون نفقه در دوران عقد

اگر از دید قانون بخواهیم نگه کنیم به محض اینکه صیغه عقد دائمی جاری می شود. زن و مرد حق همسری به گردن یکدیگر دارند و مراسم عروسی و تشریفات سنتی جزو عرف جامعه محسوب می شود. بنابراین در زمان عقد اگر زوجین زندگی زناشویی خود را شروع کنند و یا اینکه زن برای شروع زندگی اعلام آمادگی کند مستحق دریافت نفقه زن می باشد.

نکته مهم: در صورتی که زن حق حبس داشته باشد باز هم نفقه به وی تعلق می گیرد. حق حبس به شرایطی گفته می شود که زن مهریه خود را تقاضا کره است و تا زمانی که مهریه اش را دریافت نکند می تواند از نزدیکی امتناع کند.

در صورتی که عقد به صورت موقتی باشد زن در دوران عقد نمی تواند از مرد درخواست نفقه کند مگر اینکه برای دریافت با مرد توافق کرده باشد. همانطور که می دانید در جامعه ما زن زمانی وارد زدگی مشترک می شود که عروسی طبق عرف برپا شود. اما در قانون زمان دریافت نفقه ارتباطی به برپایی عروسی ندارد و زمانی که رابطه زناشویی میان زوجین پرداخت شود، زن می تواند درخواست مهریه کند.

محاسبه نفقه زن در سال 1401

در قوانین وضع شده میزان نفقه تعیین نشده است و زمانی که زن و مرد باهم زندگی مسالمت آمیزی داشته باشند پرداخت نفقه مطابق با توافق طرفین می باشد. اما زمانی که زندگی زناشویی با مشکل مواجه می شود و مشکلات به پای دادگاه کشیده می شود، میزان نفقه با حضور کارشناسان رسمی دادگستری تعیین می گردد.

کارشناسان با توجه به شان زندگی زن و با توجه به نیازهای او از نظر موقعیت زمانی و مکانی و نیز تحصیلات و جایگاه اجتماعی وی میزان نفقه را تعیین می کنند. در این صورت اگر زن و یا شوهر به میزان تعیین شده برای نفقه زن اعتراضی داشته باشند از تاریخ ابلاغ نظریه کارشناسی 7 روز زمان دارند تا اعتراض نمایند که در این حالت به هیت کارشناسی سه نفره ارجاع داده می شود.

نفقه زن پس از طلاق

همانطور که می دانید در صورت طلاق میان زوجین و اگر دارای روابط زناشویی بوده اند، زن پس از طلاق باید عده نگه دارد. عده یعنی اینکه پس از جاری شدن صیغه طلاق زن بناید پس از سه بار عادت ماهیانه و پاکی با فرد دیگری ازدواج کند و یا نزدیکی داشته باشد. در این ایام نیز مرد باید نفقه زن را پرداخت کند. البته این مورد را نیز باید در نظر داشته باشید که اگر طلاق بائن باشد یعنی مرد در این سه ماه حق رجوع به زن را نداشته باشد پرداخت نفقه دیگر بر عهده مرد نخواهد بود.

نکته: طلاق بائن به طلاقی گفته می شود که زن دوشیزه و یا یائسه باشد و یا اینکه زن نسبت به مرد (یا هر دو به یکدیگر) کراهت شدید داشته باشند و زن برای جدایی مالی را باید پرداخت کند که مرد حاضر به طلاق او شود. در چنین شرایطی پس از طلاق به زن نفقه ای تعلق نمی گیرد.

نفقه زن پس از فوت شوهر

در صورتی که شوهر فوت کند، زن باید به مدت چهار ماه و ده روز عده وفات نگاه دارد. اگر زن از همسر خود تمکین می کرده است نفقه وی پس از فوت شوهر بر عهده خویشان همسر به ترتیب سلسله مراتب می باشد. اما در صورتی که خویشان از پرداخت نفقه امتناع ورزند زن می تواند از اموال آن ها نفقه خود را دریافت کند.

مراحل دادخواست نفقه و نحوه دریافت آن

زن برای اینکه بتواند نفقه خود را دریافت کند می تواند به دو صورت کیفری و حقوقی اقدام کند. در طرح دعوی به صورت حقوقی با ثبت دادخواست نفقه از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی می تواند از فردی که مکلف به پرداخت نفقه می باشد، مطالبه کند. در ادامه دادگاه تشکیل شده و با ارجاع به کارشناس رسمی دادگستری نفقه زن تعیین می گردد. نکته مهم در امر دریافت نفقه زن این است که تنها زن می تواند نفقه ایام گذشته خود را نیز طلب کند و سایر افراد از جمله فرزندان نمی توانند نفقه ایام گذشته را دریافت کنند.